Τι είναι;
Η γλωσσική διαταραχή είναι μία νευροαναπτυξιακή κατάσταση που εμφανίζεται κατά την διάρκεια ανάπτυξης του παιδιού (στάδια ανάπτυξης). Πιο συγκεκριμένα, η γλωσσική διαταραχή είναι ένας τύπος διαταραχής της επικοινωνίας και επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο το άτομο κατακτά, κατανοεί, επεξεργάζεται και χρησιμοποιεί τα μέρη της γλώσσας. Επιπλέον, επηρεάζει την προφορική και γραπτή επικοινωνία.
Τύποι:
Οι γλωσσικές διαταραχές χωρίζονται σε 3 τύπους:
- Εκφραστική γλωσσική διαταραχή: το παιδί παρουσιάζει δυσκολία στην μετάδοση/ έκφραση ενός μηνύματος λόγω δυσκολίας εύρεσης λέξεων μέσα στην πρόταση με νόημα
- Δεκτική γλωσσική διαταραχή: το παιδί παρουσιάζει δυσκολία κατανόησης ενός μηνύματος (λέξεων) είτε που έχει ακούσει είτε που έχει διαβάσει με αποτέλεσμα να χρησιμοποιεί λέξεις χωρίς νόημα.
- Μικτή γλωσσική διαταραχή: δυσκολία τόσο στην κατανόηση όσο και στην χρήση της γλώσσας
Αίτια εμφάνισης των γλωσσικών διαταραχών:
Οι γλωσσικές διαταραχές ποικίλλουν ως προς την αιτιολογία. Πιο συγκεκριμένα, μπορεί να οφείλονται και να συνδέονται με πολλούς παράγοντες ή διαταραχές όπως:
- Αναπτυξιακές διαταραχές με νευρολογική βάση, όπως η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος
- Βλάβες του εγκεφάλου
- Γενετικές ανωμαλίες, όπως σύνδρομο Down ή εγκεφαλική παράλυση
- Προγεννητικά ή περιγεννητικά προβλήματα (κατά την διάρκεια της κύησης ή κατά την γέννηση), όπως για παράδειγμα κακή διατροφή, πρόωρη γέννηση ή χαμηλό βάρος γέννησης.
- Οικογενειακό ιστορικό
Παρ’ όλα αυτά, σε πολλές περιπτώσεις, η αιτία παραμένει άγνωστη.
Eίναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η εκμάθηση περισσότερων από μία γλωσσών πέραν της μητρικής δεν προκαλεί γλωσσικές διαταραχές. Αλλά παρ’ όλα αυτά, εάν υπάρχει γλωσσική διαταραχή, το παιδί θα αντιμετωπίζει δυσκολία σε όλες τις γλώσσες που γνωρίζει.
Πιθανά «σημάδια»:
Οι γλωσσικές διαταραχές μπορούν να εμφανισθούν από την παιδική ηλικία και τα «σημάδια» είναι εμφανή.
Αναλυτικότερα, τα παιδιά με δεκτική γλωσσική διαταραχή, όπως αναφέρθηκε, παρουσιάζουν δυσκολία κατανόησης της γλώσσας, και πιο συγκεκριμένα δυσκολία κατανόησης των λέξεων που ακούνε ή διαβάζουν, το οποίο εάν δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα πιθανόν να προκαλέσει δυσκολίες στη μάθηση.
- «Σημάδια» σε παιδιά με δεκτική γλωσσική διαταραχή:
- Δυσκολία κατανόησης της ομιλίας των άλλων
- Δυσκολία κατανόησης χειρονομιών
- Δυσκολία κατανόησης εννοιών
- Δυσκολία κατανόησης του τι διαβάζει
- Δυσκολία να μάθει νέες λέξεις
- Δυσκολία απάντησης σε ερωτήσεις που του γίνονται
- Δυσκολία να ακολουθήσει οδηγίες
Ακόμη, τα παιδιά με εκφραστική γλωσσική διαταραχή, όπως προαναφέρθηκε παρουσιάζουν δυσκολία στη χρήση της γλώσσας και όχι στην κατανόηση. Πιο συγκεκριμένα, στην προσπάθεια να μιλήσουν, αντιμετωπίζουν δυσκολία στη χρήση λέξεων μέσα στις προτάσεις και στη έκφραση των σκέψεων τους.
- «Σημάδια» σε παιδιά με εκφραστική γλωσσική διαταραχή:
- Δυσκολία στη σωστή χρήση των λέξεων
- Αδυναμία έκφρασης σκέψεων, συναισθημάτων, ιδεών και ιστοριών
- Δυσκολία χρήσης χειρονομιών
- Δυσκολία στην ανάθεση/ δημιουργία ερωτήσεων
- Δυσκολία στην ονομασία αντικειμένων
- Δυσκολία στο να τραγουδά ή να λέει ποιήματα
Τέλος, τα παιδιά με μικτή γλωσσική διαταραχή εμφανίζουν δυσκολίες σε τομείς που αναφέρθηκαν προηγουμένως (συνδυασμός εκφραστικής και δεκτικής γλωσσικής διαταραχής).
Πως γίνεται η διάγνωση των γλωσσικών διαταραχών:
Αρχικά, είναι σημαντική η απόκλιση προβλημάτων ακοής του παιδιού, τα οποία θα προκαλούσαν δυσκολίες στη γλώσσα.
Εάν υπάρχει υποψία των γονέων για ύπαρξη γλωσσικής διαταραχής στο παιδί είναι σημαντική η έγκαιρη διάγνωση με στόχο την έγκαιρη παρέμβαση από τους ειδικούς. Μελέτες έχουν δείξει ότι η έγκαιρη παρέμβαση επιφέρει καλύτερα αποτελέσματα στην γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών με γλωσσικές διαταραχές.
Μετέπειτα, ο λογοπαθολόγος είναι ο ειδικός, ο οποίος θα δώσει έμφαση τόσο στη διάγνωση όσο και στη θεραπεία των παιδιών με γλωσσική διαταραχή. Με συγκεκριμένες τεχνικές και μεθόδους προσαρμοσμένες στις ανάγκες του κάθε παιδιού θα εστιάσει στις δυσκολίες που υπάρχουν.
Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι οι γονείς παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο σε όλη την διαδικασία. Είναι απαραίτητη η συνεργασία των γονέων τόσο με τους θεραπευτές όσο και με τα παιδιά τους. Η σωστή ενημέρωση και καθοδήγηση των γονέων από τους θεραπευτές του παιδιού, μπορεί να επιφέρει επιθυμητά αποτελέσματα στην ανάπτυξη του παιδιού. Είναι σημαντικό οι γονείς να βοηθούν αλλά και να ενθαρρύνουν το παιδί στο πλαίσιο του σπιτιού.
Κωστοπούλου Αναστασία
Λογοθεραπεύτρια – Λογοπαθολόγο
Συνεργάτιδα του επιστημονικού κέντρου «αγωγή»